OKUL ADAPTASYON SÜRECİ
Anaokulu ve Adaptasyon Süreci
OKUL FOBİSİ
Çocukların okula gitmek istememe ve gitmeme durumudur. Adı üzerinde “okuldan ve okulda bulunmaktan korkmak “ diye tanımlanabilir.
Okul fobisini ortay çıkaran etmenler ne olursa olsun asıl neden anneden ayrılma kaygısıdır. Çünkü; ilk bağlandığı ve güvendiği kişi anne olduğundan, anneden ayrı kalma duygusu çocukta anksiyete dediğimiz kaygıyı akif duruma geçirir. İlk temel güven duygumuzu oluşturan annemizden ayrı kalmak çocuğumuza çok zor gelebilir. Öncelikli olarak çocuğumuzun yaşadığı duyguyu ebeveyn olarak çok iyi analiz etmemiz gerekir. Her çocuk anneden ayrıldığında bu ankseyiteyi yaşar ve yaşaması da doğaldır. Burada önemli olan ebeveynin tutumudur. Her çok yeni karşılaştığı durumu en azından alışana kadar manipule etme eğilimi sergiler. AĞLAMA, ALT ISLATMA, ÖFKE KRİZİ vb normalde sergilemediği davranışları sergiler. Bu davranışlar ile çocuk anneye şu mesajı verir “Ben çok zorlanıyorum, panik yaşıyorum senden ayrılmaya hazır değilim ya da ben okuldayken ya beni unutursan ya beni terkedersen…” bu duygular içerisinde iken anne panikler ve ne yapacağını bilemez. Genelde yaptığımız davranış birkaç gün okula gittikten sonra ya ara ara okula göndermemeye başlarız ya da tamamen okuldan alırız. Bu çocukta, ben ağladım, üzüldüm ve bu tavrımla onlara istediğimi yaptırdım duygusu uyandırır. Burada önemli olan husus; okula başlama kararı alındıktan sonra aile de kendisini karşılacağı bu duruma ve tepkilere hazırlamalı. Çünkü bu adaptasyon süresine ebeveyn ya da çocuk hazır değil ise istikrar olmadığı için kopmalar meydana geliyor. Burada olan ebeveynin istikrarıdır. Yani çocuğun manipulasyonları karşısında net bir tavır takınmalı, “Seni anlıyorum okula gitmek istimiyorsun. Okul sana endişe veriyor, korkuyorsun. Belki seni almamamdan, okulda bırakacağımdan korkuyor olabilirsin” gibi olumlu geri dönüşler vererek çocuğumuzun hissettiği duyguları anladığımızı ona hissettiriyoruz.
Anaokulu adaptasyon süreci zor bir süreç çocuğunuzu anlamaya çalışın.
Çocuğumuz bu süreçte sizi çok zorlayacak. Orada sakin kalıp, ağlıyor ise şu an okula gitmek istemiyorsun, çok üzgünsün ağlıyorsun seni anlıyorum. Ağlaman bitip sakinleşene kadar seni bekleyeceğim deyip konuşmaya devam etmeden çocuğumuzun sakinleşmesini bekliyoruz. Sakinleştiğinde olumlu konuşmalar ile onu motive ediyoruz. Ama dediğimiz gibi önemli olan,
Çocuğumuzu anlamak
Hissetiği duyguları anlamak
Çocuğumuzu anladığımızı ona hissetirmek
Ne sebeple olursa olsun bu adaptasyon sürecinde bir gün dahi okula göndermemezlik yapılmamak ( çünkü tekrarını talep edecektir.)
Çocuğumuzu eğer okula biz getirip götürüyorsak aynı saatte almaya özen göstermeliyiz. Çok acil bir durum ise gelemeyeceğinizi (beklenen saatte) okul yönetimine bildirip çocuğunuzu önceden haberdar etmelisiniz. Buradaki amacımız, “Annem-babam beni okula getirdiler ve alacaklar.” güvenini oluşturmaktır.
Anaokulu adaptasyon süreci aile için zor bir süreçtir.
Her insan yeni karşılaştığı durum karşısında panikler, bunaltı yaşar. Bu çok doğal tepkilerdir. Ama sonra bu yeni sürece adapte olur. Çocuklarımız için de bu durum geçerlidir. Tek fark onlar sakinleştirilmeye ve bizim desteğimize ihtiyaç duyarlar. Olumlu geri dönüşler yapılmalı. Örnek vermek gerekirse, çocuk eve döndüğünde;
Selim seni tebrik ederim. Bugün zorlanmana, beni özlemene rağmen akşama kadar okulda durdun. Bu çabanı takdir ediyorum.
Bugün okula ağlamadan gidip, büyük cesaretle beni beklediğin için seninle gurur duydum. Şimdi bunu kutlamaya ne dersin?
Sizin bu sakin tavrınız çocuğunuzun endişelerini azaltır.
Aneksiyete bulaşıcıdır. Çocuğunuz kaygılandığında paniklersiniz. Sizin yapmanız gereken, kaygılanıyorsun, panikliyorsun ama endişelenme problem yok mesajı vermek. Nötr kalmak ve onu sakinliğe çekmek. Zihinde kaos yaratmamaktır.
Kısaca özetlemek gerekirse, çocuğunuzun başetmeye çalıştığı hisleri, yeni deneyimleri karşısında önüne çıkacak engelleri aşması zordur. Bunun için sizin desteğinize, sakinliğinize ve onu anlayıp bunu ona hissettirmenize ihtiyacı vardır.
Sevgilerimle;
Psikoterapist: AYŞE YILMAZ KUL
Oya Anaokulu Çocuk Psikolojisi Uzmanı